karageçit köyü katliamı ne demek?

Karageçit Köyü Katliamı, 8 Kasım 1984 tarihinde, Siirt'in Eruh ilçesine bağlı (sonradan Şırnak'a bağlanan) Karageçit köyüne (Kürtçe: Spivyan¹, Sipîbiyan (Akçasöğütler)²) PKK militanlarının saldırısı sonucu 5'i kadın 4'ü çocuk 9 Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivilin yaşamını yitirdiği³⁴ ve PKK'nın ilk kitlesel sivil saldırısı olduğu iddia edilen⁵⁶ bir katliamdır. Bu hadise, PKK'nın aynı köye gerçekleştirdiği üç saldırıdan ikincisidir.⁷⁸

Olay

Dönemin MDP Hatay milletvekili Murat Sökmenoğlu'nun sözlü soru önergesi karşılık, dönemin İçişleri Bakanı Yıldırım Akbulut tarafından yapılan açıklamada, PKK'nın Karageçit köyüne ilk olarak 22 Eylül 1984 tarihinde saldırdığı ve bu saldırı sonucu bir köy bekçisinin yaralandığı ifade edilmiştir.⁹¹⁰

İkinci saldırının, 8 Kasım 1984 günü saat 19.30 civarı başlamış olduğu aktarılmıştır.¹¹ Yıldırım Akbulut'un aktardığına göre, yaşanan can kayıpları köy bekçisi ve köy muhtarının evlerine yapılan roket atışları sonucu gerçekleşmiştir.¹²¹³

Saldırı sonucu Can ve Sevim ailelerinden dörder birey olmak üzere dokuz sivil yaşamını yitirmiştir; yaşamını yitiren sivil bireylerin isimleri şunlardır: Asiye Can, Leyla Şahin, Aynur Sevim, Lütfiye Sevim, Ayşe Can, Veli Can, Bahar Sevim, Bedrettin Sevim, ve Zeynep Can.¹⁴

Sonrası

Çatışma esnasında ya da akabinde saldırıya dahil olan bir PKK militanının öldürüldüğü iddia edilmiş;¹⁵ 4 Aralık 1984 günü dönemin

Kolordu ve Sıkıyönetim Komutanı Korgeneral Kaya Yazgan, Diyarbakır Valisi İhsan Dede ve Siirt Valisi Recep Birsin Özen maiyeti ile birlikte 40 hanelik ve 200 nüfusluk köye ziyarette bulunmuş; köy ahalisine yiyecek, giyecek ve kırtasiye yardımı yanı sıra 7 adet uzun namlulu Kalaşnikof tüfeği ve mermi temini yapmıştır.¹⁶

9 Mayıs 1985 günü, bu hadise hakkında o güne kadar gözaltına alınan 19 zanlı için 7. Kolordu ve Sıkıyönetim Komutanlığı Diyarbakır Askeri Mahkemesi'nde gerçekleştirilen ilk duruşmada, askeri savcı tarafından Karageçit köyünde 9 kadın ile çocuğun öldürülmesi suçlaması yapılmış; yedi sanık hakkında idam ve hadisenin bir numaralı sanığı Mustafa Çimen hakkında da altı kez idam istenmiştir.¹⁷

Eylemin lideri olduğu öne sürülen Mustafa Çimen 19 Aralık 1984'te yakalanmış; sorgusunda eylemin lideri olmuş olduğunu şu ifadeler ile kabul ettiği aktarılmıştır: "Başlarken sonu hesap etmek lazım, bilemedik, aldatıldık. (...) Takımın lideriydim. Öldürme emri almıştık. O günkü düşünce tarzıma göre yapabileceğim tek şey bu emri yerine getirmekti. Sizlerin yüzüne bakamıyorum. Pişmanım, affedin."¹⁸

Beş (altı¹⁹) kez idamı istenen Mustafa Çimen, ilk kez uygulanan Pişmanlık Yasası ve Topluma Kazandırma Yasası'ndan yararlanmak için mahkemeye başvurmuş; bu başvuru, mahkeme tarafından kabul edilmiş ve zanlının cezası 24 yıl ağır hapis cezası olarak verilmiştir.²⁰ Mahsum Korkmaz'ın siyasi ve askeri yardımcısı olduğu aktarılan Mustafa Çimen, 1990 yılında tahliye olmuş²¹ ve aynı yıl PKK militanlarınca öldürülmüştür.²²

PKK, 18 Eylül (ya da 17 Eylül) 1987 günü Karageçit köyüne üçüncü ve son kez saldırmış; isimleri Ali Bahşi (55), Bahar Bahşi (30), Yusuf Yıldırım (45), Zeynep Şahin (27), Ömer Timur (22) ve Ali Gök (?) olan 6 Kürt asıllı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sivili öldürmüştür.²³ Batuyan aşiretinden olduğu ifade edilen bu bireylere yönelik saldırıyı saldırıyı ARGK üstlendi.

1992 yılında antik bir mağara köyü olduğu not edilen Karageçit köyü boşaltılmıştır ve 2021 itibari ile köyde yerleşik bir nüfus bulunmamaktadır.²⁴²⁵